بررسی علمی تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی و بهبود عاطفی

تحقیقات علمی نشان می دهند که رصد کردن مداوم فعالیت های پارتنر سابق در پلتفرم های دیجیتال می تواند فرآیند بهبودی پس از پایان رابطه را به تاخیر بیندازد و تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی را به شکلی مخرب نمایان سازد.

یه سری تحقیقات جدید که توی مجله Computers in Human Behavior منتشر شده نشون می ده که چک کردنِ مداوم پارتنر سابق توی شبکه های اجتماعی، جلوی بهبودی احساسی آدم رو می گیره. این تحقیقات به بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی و پیامدهای آن می پردازند. یافته ها نشون می دن که هم زیر نظر گرفتنِ عمدی و هم دیدنِ اتفاقیِ پست های پارتنر سابق، با افزایش پریشونی، حسادت و حالِ بد همراهه.

تارا سی. مارشال، دانشیار دانشگاه مک مستر، این تحقیق رو انجام داده تا پیامدهای روانیِ حفظ ارتباطات دیجیتالی با پارتنرهای سابق رو درک کنه. با اینکه پلتفرم های شبکه های اجتماعی به کاربرها اجازه می دن با دوست ها و خانواده شون در ارتباط بمونن، اما یه آرشیو از اطلاعات درباره رابطه های گذشته هم درست می کنن. مارشال می خواست شفاف سازی کنه که آیا زیر نظر گرفتنِ پارتنر سابق به صورت فعال یا غیرفعال، به مرور زمان باعث بدتر شدنِ روندِ بهبودی می شه یا نه.

تحقیقات قبلی درباره این موضوع معمولا به داده هایی تکیه می کردن که توی یه بازه زمانی خاص جمع آوری شده بودن، و این موضوع باعث می شد سخت بشه فهمید که آیا استفاده از شبکه های اجتماعی باعث پریشونی عاطفی می شه یا اینکه آدم های پریشون صرفا بیشتر از شبکه های اجتماعی استفاده می کنن. با بررسی زمان بندیِ این رفتارها، این مطالعه قصد داره مشخص کنه که آیا زیر نظر گرفتنِ پارتنر سابق، قبل از افتِ سلامت روان اتفاق می افته یا نه. این تحقیق همچنین بررسی می کنه که آیا ویژگی های شخصیتی مثل «اضطراب دلبستگی» (که با ترس از طرد شدن و تمایل به نزدیکیِ خیلی زیاد شناخته می شه)، این اثرات رو بدتر می کنه یا نه.

مارشال برای پاسخ به این سوال ها، چهار مطالعه جداگانه با روش های مختلف انجام داد. مطالعه اول از یه طراحی طولی برای ارزیابی تغییرات در طول زمان استفاده کرد. مارشال 194 بزرگسال رو از طریق Amazon Mechanical Turk جذب کرد که طی سه ماه گذشته، جدایی عاطفی رو تجربه کرده بودن.

برای شرکت در این تحقیق، شرکت کننده ها باید کاربر فیس بوک می بودن و حداقل یه بار پروفایل پارتنر سابق شون رو چک کرده بودن. شرکت کننده ها یه نظرسنجی اولیه رو تکمیل کردن که سبک دلبستگی، میزان چک کردنِ فعالِ فیس بوک و سطح فعلی پریشونی شون رو اندازه گیری می کرد. شش ماه بعد، اونا دوباره همون موارد رو ارزیابی کردن.

تصویر زیر به خوبی نشان دهنده فشارهای روانی و چالش هایی است که افراد در فضای مجازی پس از فروپاشی یک رابطه عاطفی با آن دست و پنجه نرم می کنند.

این بازنمایی بصری به درک بهتر عمق آسیب های ناشی از رصد کردن مداوم زندگی دیگران در پلتفرم های دیجیتال و تاثیر آن بر روحیه فرد کمک می کند.

نتایج مطالعه اول نشون داد که زیر نظر گرفتنِ مکررِ صفحه فیس بوکِ پارتنر سابق، هم در شروع مطالعه و هم شش ماه بعد، با سطوح بالاتری از پریشونی و حسادت همراه بود. با اینکه احساس پریشونی به طور کلی در طول زمان برای اکثر شرکت کننده ها کمتر شد، اما مشاهده فعال باعث شد که روندِ تغییر در احساسات منفی تعدیل بشه (یعنی اونقدری که باید، بهتر نشدن).

به طور مشخص، افرادی که زیاد پارتنر سابق شون رو زیر نظر داشتن، حالِ بدشون توی اون دوره شش ماهه بیشتر شد. داده ها همچنین نشون داد که پیوند بین مشاهده فعال و پریشونی ناشی از جدایی، برای افرادی که اضطراب دلبستگی بالایی داشتن، قوی تر بود. این نشون می ده برای کسایی که از قبل ترس از رها شدن دارن، دیدن نشانه هایی از پارتنر سابق به صورت آنلاین، به شدت دردناکه.

تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی؛ بررسی یافته های کلیدی

برای درک بهترِ تاثیر عاطفیِ فوریِ مواجهه با شبکه های اجتماعی، مارشال مطالعه دومی رو با استفاده از یک طراحی آزمایشی انجام داد. توی این مطالعه، 407 بزرگسال از ایالات متحده شرکت کردن که طی یک سال گذشته جدایی رو تجربه کرده بودن.

شرکت کننده ها به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدن. به یه گروه گفته شد تصور کنن دارن پروفایل فیس بوک پارتنر سابق شون، از جمله عکس ها و وضعیت تاهلش رو می بینن. گروه دوم تصور کردن که دارن پروفایل فیس بوکِ یه آشنا رو می بینن. گروه سوم هم پارتنر سابق شون رو توی یه محیط آموزشی یا کاری، بدون هیچ فضایی شبکه اجتماعی، تصور کردن.

این آزمایش نشون داد شرکت کننده هایی که صفحه فیس بوک پارتنر سابق شون رو تجسم کرده بودن، در مقایسه با اونایی که یه آشنا یا پارتنر سابق رو توی محیط واقعی تصور کرده بودن، سطح حسادت خیلی بالاتری رو گزارش کردن.

این افزایش حسادت از نظر آماری با سطوح بالاترِ حالِ بد و پریشونی ناشی از جدایی مرتبط بود. این پدیده به وضوح نشان می دهد تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی فراتر از صرفا فکر کردن به پارتنر سابق است. یافته ها نشون می دن که مشاهده شبکه های اجتماعی یه محرک منحصر به فرده. اینطور نیست که صرفا فکر کردن به پارتنر سابق باعث حسادت بشه، بلکه فضای خاص شبکه های اجتماعی که معمولا اطلاعات شخصی و تعامل با رقبای عشقیِ جدید و احتمالی رو نشون می ده، این حس رو به وجود میاره.

تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی؛ مطالعات موردی و نتایج روزانه

مطالعه سوم از روش خاطره نویسی روزانه برای ثبت نوسانات لحظه ایِ خلق وخو و رفتار استفاده کرد. مارشال 77 دانشجوی کارشناسی رو توی بریتانیا جذب کرد که توی دو سال گذشته جدایی رو تجربه کرده بودن. برای هفت روز متوالی، شرکت کننده ها هر شب قبل از خواب یه نظرسنجی رو پر می کردن. اونا گزارش می دادن که آیا «مشاهده فعال» (یعنی جستجوی عمدی پروفایل پارتنر سابق) یا «مشاهده غیرفعال» (یعنی ظاهر شدن پست های پارتنر سابق در فید خبری بدون جستجو) داشتن یا نه. اونا همچنین احساسات منفی روزانه و پریشونی خاص خودشون بابت جدایی رو امتیازدهی می کردن.

این پیگیری روزانه، شواهدی برای زمان بندیِ این تغییرات عاطفی ارائه داد. در روزهایی که شرکت کننده ها به صورت غیرفعال پارتنر سابق شون رو توی پلتفرم هایی مثل فیس بوک، اینستاگرام یا اسنپ چت می دیدن، حال بدتری رو برای همون روز گزارش کردن. این نشون می ده که حتی مواجهه ناخواسته هم می تونه حال آدم رو بگیره. وقتی شرکت کننده ها به صورت فعال شروع به جستجو می کردن، پیامدها شدیدتر به نظر می رسید.

جستجوی فعال با پریشونیِ بیشتر بابت جدایی در همون روز همراه بود و پریشونی بیشتری رو برای روز بعد پیش بینی می کرد. این یافته از این ایده حمایت می کنه که زیر نظر گرفتن، فقط نشون دهنده دردِ فعلی نیست، بلکه به دردِ آینده هم دامن می زنه.

برای تکرار و گسترش این یافته ها، مارشال مطالعه چهارمی رو با نمونه ای شامل 84 دانشجوی کارشناسی از یه دانشگاه کانادایی انجام داد. روند کار شبیه مطالعه سوم بود، اما دوره خاطره نویسی به ده روز افزایش یافت و پلتفرم های جدیدتری مثل ضرر ویدئوهای کوتاه مثل تیک تاک و VSCO رو هم شامل شد که امروزه بحث های زیادی درباره تاثیر اینگونه فضاها بر سلامت روان وجود دارد. این مطالعه همچنین معیارهای روزانه حسادت رو هم اضافه کرد تا ببینه چطوری با استفاده از شبکه های اجتماعی تغییر می کنن.

نتایج مطالعه چهارم با یافته های قبلی همسو بود. در روزهایی که شرکت کننده ها به صورت فعال طرف رو زیر نظر می گرفتن، حالِ بد، پریشونی ناشی از جدایی و حسادت بیشتری رو گزارش کردن. مشابه مطالعه سوم، مشاهده فعال، پریشونیِ بیشتر بابت جدایی در روز بعد رو پیش بینی می کرد.

این مطالعه همچنین نشون داد که اضطراب دلبستگی نقش مهمی توی واکنش های روزانه داره. برای شرکت کننده هایی که اضطراب دلبستگی بالایی داشتن، هم مشاهده فعال و هم غیرفعال به طور قابل توجهی با احساس حسادت مرتبط بود. این موضوع این نتیجه گیری رو تقویت می کنه که افراد مضطرب در برابر اثرات منفیِ مواجهه دیجیتالی با پارتنر سابق، آسیب پذیرتر هستن و تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی برای این افراد مخرب تر است.

یافته های کلی در هر چهار مطالعه، یه الگوی ثابت رو نشون می ده. تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی به وضوح مشهود است، زیرا زیر نظر گرفتنِ پارتنر سابق در شبکه های اجتماعی معمولا با بهبودیِ ضعیف تر بعد از جدایی همراهه. این رابطه توی کشورها و پلتفرم های مختلف صدق می کنه.

این تحقیق تاکید می کنه که مشاهده غیرفعال هم بی ضرر نیست. صرفا دوست موندن با پارتنر سابق یا دنبال کردنش باعث می شه محتواش وارد فید شما بشه، که این موضوع با افت وخیزهای روزانه توی احساسات منفی مرتبطه. به نظر می رسد زیر نظر گرفتنِ فعال مخرب تر باشد، چون پریشونیِ موندگاری رو پیش بینی می کند که به روزهای بعد هم سرایت می کند.

محدودیت هایی هم توی این تحقیق وجود داره که باید بهشون توجه کرد. نمونه ها عمدتا از کشورهای غربی بودن و دو مطالعه آخر هم منحصرا روی دانشجوها انجام شد. این مشخصات جمعیت شناختی ممکنه تجربیات بزرگسالان مسن تر یا افراد با پیشینه های فرهنگی متفاوت رو نشون نده. علاوه بر این، معیار مشاهده غیرفعال توی مطالعات خاطره نویسی به خوداظهاری متکی بود که در معرض خطای حافظه است. شرکت کننده ها ممکنه همیشه تمامِ مواردِ مواجهه غیرفعال در طول روز رو به خاطر نیارن.

تحقیقات آینده می تونه با جذب نمونه های متنوع تر، این شکاف ها رو پر کنه و ابعاد جدیدی از تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی را روشن سازد. همچنین بررسی اینکه آیا این الگوها برای انواع دیگه از بین رفتنِ رابطه ها، مثل تموم شدن یه دوستی صمیمی یا دوری از خانواده هم صدق می کنه یا نه، مفید خواهد بود.

یه مسیر احتمالی دیگه برای تحقیق، می تونه مطالعه مداخله ای باشه. محقق ها می تونن شرکت کننده ها رو به صورت تصادفی مجبور کنن پارتنر سابق شون رو بلاک یا آنفالو کنن و اندازه گیری کنن که آیا این قطع ارتباط، در مقایسه با کسایی که پیوندهای دیجیتالی رو حفظ می کنن، منجر به بهبودی عاطفی سریع تر می شه یا نه.

این مطالعه با عنوان «مشاهده پارتنرهای سابق در شبکه های اجتماعی با پریشونیِ بیشتر ناشی از جدایی، حالِ بد و حسادت همراه است»، ابعاد مهمی از تاثیر شبکه های اجتماعی بر جدایی را آشکار کرده است. این تحقیق توسط تارا سی. مارشال نوشته شده است.

در مجموع، این مطالعات به ما یادآوری می کنند که برای عبور از دوره های سخت پس از جدایی، مدیریت حضور در فضای مجازی به اندازه مدیریت روابط در دنیای واقعی حیاتی است. ایجاد فاصله دیجیتالی و دوری از وسوسه رصد کردن پارتنر سابق، می تواند محیطی آرام تر برای بازسازی سلامت روان فراهم آورد.

Social media surveillance of ex-partners linked to worse breakup recovery